• Galeria

    truskawki 043 truskawki 045 clery-3 truskawki 054

Biologia truskawki

Truskawka jest gatunkiem młodym, który powstał prawdopodobnie w 1750 roku ze skrzyżowania poziomki (Fragaria chiloensis) chilijskiej z poziomką wirgilijską (Fragaria wirginiana), a więc z poziomek amerykańskich. Mieszańce powstałe w wyniku skrzyżowania wymienionych gatunków noszą wspólną nazwę gatunkową poziomki wielkokwiatowej (Fragaria grandiflora), chociaż coraz częściej stosowana jest nazwa Fragaria ananassa.

Truskawka jest byliną, a więc rośliną wieloletnią, kwitnącą i owocującą wielokrotnie. Roślin truskawki składa się z części podziemnej, którą tworzy system korzeniowy o charakterze wiązkowym, oraz z części nadziemnej, będącej skróconym pędem, zwanym również koroną.

System korzeniowy

System korzeniowy składa się z korzeni przybyszowych pierwotnych oraz wyrastających z nich korzeni wtórnych, zwanych właściwymi. Korzenie pierwotne są krótkie, wyrastają z rozety i umocowują roślinę w glebie. Korzenie wtórne mają znacznie większe rozmiary. Tworzą one system korzeniowy sięgający w głąb nawet do 2m, a w szerz 40-100cm. Podstawowa masa korzeni znajduje się jednak na głębokości do 30 cm. Dla prawidłowego wzrostu i owocowania największe znaczenie mają drobne korzenie z dużą ilością włośników zaopatrujące roślinę w wodę i składniki pokarmowe.
Korzenie pełnią również rolę organów spichrzowych do gromadzenia pod koniec lata i jesienią węglowodanów, umożliwiających rozpoczęcie wegetacji wiosną. Co roku następuje odnawianie części korzeni. Korzenie najintensywniej rosną wiosną a najsłabiej w okresie zbiorów. Wzrost ustaje całkowicie po pierwszych silniejszych przymrozkach. Ilość korzeni decyduje o plenności rośliny. Najsilniejszy system korzeniowy uzyskują rośliny w drugim roku owocowania, co wpływa na wysoką plenność. W kolejnych latach plon zmniejsza się, ponieważ system korzeniowy nie rozwija się już tak silnie, chociaż odbudowa systemu korzeniowego trwa dalej. Można powiedzieć, że plon zależy od kondycji systemu korzeniowego, dlatego tak ważne jest zapobieganie chorobom i szkodnikom korzeni, aby utrzymać je w doskonałej formie.

Pęd (Korona)

Pęd, korona ma bardzo skrócone międzywęźla i dlatego zwany jest pędem skróconym. Przyrasta bardzo wolno na długość: 10-20mm rocznie. Liście wyrastające z pędu są równomiernie rozmieszczone i tworzą rozetę. W kątach liści zawiązują się pąki boczne, które zależnie od fazy rozwojowej roślin mogą przekształcić się w rozłogi (pędy boczne – dzięki którym roślina rozkrzewia się i powiększa) lub kwiatostany. W drugiej połowie lata (sierpień-wrzesień) zakończone pąkami wierzchołkowymi pęd główny jak i pędy boczne przekształcają się w pąki kwiatowe.

Liście

Liście truskawki składają się z trzech listków osadzonych na ogonku liściowym, a ich kształt, wielkość oraz długość ogonków zależą od odmiany. Liczba liści na jednej roślinie zależy od warunków wzrostu oraz odmiany. Pokrój roślin w zależności od odmiany może być wzniesiony lub rozłożysty, luźny lub zwarty. Rośliny o pokroju zwartym są mniej narażone na przymrozki, ale ich owoce ukryte w liściach są bardziej narażone na szarą pleśń. Wiosną przy temperaturze 5oC zaczyna się wzrost młodych liści, najintensywniejszy jest w kwietniu i maju, oraz po zbiorach owoców. W czasie zimy zamierające i zasychające liście, chronią pędy, a szczególnie pąki wierzchołkowe i korzenie przed przemarznięciem.

Rozłogi

Rozłogi, zwane także wąsami, służą do wegetatywnego rozmnażania truskawki. Są to pędy boczne wyrastające z pąków w kątach liści o znacznie wydłużonych międzywęźlach. Pierwsze rozłogi pojawiają się już w czasie kwitnienia truskawki, jednak masowo wyrastają dopiero w okresie od czerwca do sierpnia. Liczba rozłogów, rozetek oraz długość pędów zależy od odmiany, wieku rośliny oraz warunków uprawowych. Najwięcej rozłogów wytwarzają rośliny w pierwszym okresie wegetacji. W następnych latach zdolność do wytwarzania rozłogów maleje.
Na wierzchołkach międzywęźli rozłogów tworzą się rozetki, dające po ukorzenieniu się, nową najwcześniejszą i najsilniejszą sadzonka. Po ukorzenieniu się młode sadzonki mogą wytwarzać własne rozłogi, a ich liczba, mogąca sięgać 50 sztuk, zależy od warunków rozwoju oraz od odmiany. Do odmian, które wytwarzają dużo rozłogów należą Senga Sengana i Dukat, natomiast mało rozłogów wytwarza Elsanta.

Kwiatostany

Kwiatostany są wierzchotkami osadzonymi na łodygach, w zależności od odmiany o różnej długości i sztywności. U odmiany Senga Sengana są ukryte w liściach, mogą wyrastać do poziomu liści jak u odmiany Dukat, lub też wyrastać ponad liście jak to ma miejsce u odmiany Redgauntlet. W kwiatostanie może znajdować się od 5 do 25 kwiatów, rozłożonych w kilku piętrach. Owoce z kwiatów pierwszego rzędu (największych i najwcześniej zakwitających) rozwijające się w dolnej części kwiatostanu są największe. Następnie zakwitają kwiaty z dalszych rzędów, co sprawia że dojrzewanie owoców rozłożone jest w czasie i trwa nawet do czterech tygodni.
Kwiat składa się z białych lub różowych płatków korony, zielonych działek kielicha oraz licznych słupków i pręcików na wypukłym dnie kwiatowym. Niektóre odmiany nie mają jednak pręcików. Przykładem takiej odmiany zwanej jednopłciową jest Malling Pandora. Wymaga ona zapylacza, którym jest Trada Vicoda. Jednak nawet dla odmian dwupłciowych (zapylanych własnym pyłkiem) korzystne jest zapylenie pyłkiem innej odmiany, albo przynajmniej pyłkiem innych roślin tej samej odmiany. Wskazane jest sadzenie plantacji roślin dwóch odmian równocześnie kwitnących. Odmianą, która sama wytwarza dużo pyłku i nie wymaga obecności innych pyłków do dobrego owocowania jest Senga Sengana. W zapyleniu kwiatów w warunkach polowych ma udział wiele różnych owadów a z nich najważniejsze są pszczoły pojawiające się wcześniej niż trzmiele. Do dobrego zapylenia kwiatu wymagane jest wielokrotne odwiedzenie kwiatu przez pszczołę tak, więc na 1ha plantacji potrzebujemy pszczół z 2 rodzin. Z niedostatecznie zapylonych kwiatów rozwijają się owoce drobne i zniekształcone.
Skuteczność zapylenia jest najlepsza w temperaturze 17oC i wilgotności względnej powietrza około 65%. Po zapyleniu rozrastające się dno kwiatowe tworzy tzw. owoc rzekomy z wykształcającymi się na powierzchni owocami właściwymi – orzeszkami z nasionami wewnątrz. Wielkość ich zależy od odmiany. Nasiona wytwarzające substancje wzrostowe powodują rozrost dna kwiatowego i tworzenie się owocu rzekomego. Im więcej jest owoców właściwych i im są one silniejsze, tym większe powstają owoce.
W naszym klimacie pąki kwiatostanowe z zaczątkami kwiatów tworzą się zwykle w drugiej połowie lata i na początku jesieni a zapewnienie optymalnych warunków, w tym czasie wpływa istotnie na wielkość plonu w roku następnym. Równie ważny jest termin sadzenia roślin i im jest on wcześniejszy tym rośliny wytworzą więcej zawiązków kwiatowych i tym lepiej będą owocować w następnym roku.

Owoce

Owoce wykształcają się w pełni w ciągu 18-22 dni od zapylenia, a ich dojrzewanie trwa do kilku dni. W dobrych warunkach z jednej rośliny możemy otrzymać nawet 100 owoców, z czego największe powstaną z kwiatów pierwszego rzędu a więc najwcześniej. Wielkość, kształt oraz barwa zależą od odmiany. Kształt może być lekko spłaszczony, nerkowaty, sercowaty, stożkowaty albo nieregularny. Barwa dojrzałego owocu może być od żółtokremowej do wiśniowej. Dla owoców przeznaczonych do przetwórstwa bardzo ważną cechą jest odchodzenie szypułki (kielicha) od owocu.


Przebieg rozwoju W ciągu roku rośliny przechodzą kilka faz rozwoju kończąc spoczynkiem zimowym niezbędnym do dobrego wzrostu i owocowania w następnym roku. Okres spoczynku trwa zwykle od końca października (po pierwszych większych przymrozkach, gdy korzenie przestają rosnąć) do połowy marca, (kiedy temperatura przekroczy 5oC i zaczynają rosnąć liście). Na początku wegetacji rośliny korzystają głównie z zapasów zgromadzonych korzeniach i koronie. Kwitnienie zależne od pogody i odmiany trwa zwykle od końca kwietnia do końca maja, kiedy to zaczyna się wzrost korzeni. Następnie zaczynają wyrastać rozłogi. Owocowanie trwa do połowy lipca. Tuż po owocowaniu następuje faza krótkiego spoczynku, po której korzenie i części nadziemne wznawiają wzrost. W sierpniu wzrost rozłogów zostaje zahamowany a z kątów liści wyrastają pędy boczne (krzewienie się roślin). Zaczyna się również formowanie zaczątków kwiatostanów na następny sezon, trwające do końca września.